De leeswijzer vertelt hoe deze programmabegroting is opgebouwd.
Hoofdstuk 1 is de bestuurlijke samenvatting van de programmabegroting met daarin de inhoudsopgave, bijhorende leeswijzer, een inleiding en het financieel meerjarenbeeld.
In hoofdstuk 2 beschrijven we de programma’s. De programmabegroting bestaat net als voorgaande jaren uit negen programma’s.
Per programma zijn de volgende onderdelen opgenomen:
- Een overzicht van de betreffende beleidsvelden met de daarvoor verantwoordelijke portefeuillehouder.
- Een korte omschrijving van het programma.
- Belangrijke ontwikkelingen. De ontwikkelingen zoals beschreven in de perspectiefnota worden hier niet opnieuw beschreven. Het betreft alleen een weergave van de (nieuwe) ontwikkelingen welke in de perspectiefnota nog niet zijn genoemd.
- Wat we binnen het programma meerjarig willen bereiken, wat we ervoor gaan doen en wat het mag kosten (de drie W-vragen). De tweede W-vraag richt zich vooral op het begrotingsjaar 2024. Het gaat daarbij om specifieke taken, niet de jaarlijks terugkerende. Bij 'hoe meten we dat' nemen we indicatoren of monitoring op, waarmee we onze doelen meten. Dit zijn niet de beleidsindicatoren, zoals die door het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) worden voorgeschreven.
- De beleidsindicatoren behorend bij het programma. Dit zijn indicatoren die iedere gemeente publiceert op grond van de BBV. Als een goede vergelijking niet mogelijk is wordt dit aangegeven met de afkorting n.b. = niet bekend. Per beleidsindicator treft u een vergelijking van Dalfsen met gemeenten in heel Nederland en een vergelijking met gemeenten met een vergelijkbare gemeentegrootte. In bijlage 4.9 treft u een nadere omschrijving c.q. definitie van deze indicatoren.
- Bij de derde W-vraag ‘Wat mag het kosten?’ zijn de lasten en baten per beleidsveld weergegeven in een tabel. Hier zijn de rekeningcijfers 2022 en de begrote bedragen 2023 t/m 2027 opgenomen (incl. bijstellingen).
- Bij de financiële bijstellingen worden de mutaties t.o.v. Perspectiefnota 2024-2027 in grote brokken toegelicht.
- Onder de financiële analyse worden de financiële bijstellingen in 2024 t.o.v. 2023 op hoofdlijnen toegelicht. NB. De afwijkingen zijn aangeduid als - (nadeel) of + (voordeel). Een - (nadeel) betekent hogere lasten of lagere baten in de begroting 2024 ten opzichte van de begroting 2023. Ook geven we aan of een afwijking een technische wijziging is (dus een wijziging als gevolg van regelgeving o.i.d.).
nb de totale toelichting komt niet altijd exact overeen met het verschil in de tabel. Het verschil in de betreffende bedragen kan worden uitgelegd als overige afwijking.
- Een overzicht van de verbonden partijen als de samenwerking te maken heeft met het betreffende programma.
- Relevante beleidsplannen en verordeningen. Deze zijn in digitale vorm te raadplegen, wij streven ernaar om hier zo volledig mogelijk in te zijn.
Hoofdstuk 3 bevat de paragrafen. De paragrafen zijn een dwarsdoorsnede van de begroting.
Hiermee krijgt de raad inzicht in de door hem gestelde kaders voor deze onderwerpen. De volgende paragrafen zijn voorgeschreven in het ‘Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten en provincies’ (BBV):
Paragraaf 1 Lokale Heffingen.
Deze paragraaf bevat de geraamde inkomsten, het beleid ten aanzien van de lokale heffingen, een overzicht op hoofdlijnen van diverse heffingen waarin o.a. de kostendekkendheid inzichtelijk wordt gemaakt, een aanduiding van de lokale lastendruk en tot slot de beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid.
Paragraaf 2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing.
In deze paragraaf geven we een toelichting op het doorlopen risicomanagementproces en geven we een overzicht van de niet-financiële en financiële risico's met daarbij per risico een toelichting, de oorzaak, het gevolg en de getroffen beheersmaatregelen. Vervolgens gaan we in op de beschikbare weerstandscapaciteit, de benodigde weerstandscapaciteit en de ratio weerstandsvermogen, waaruit blijkt in welke mate wij in staat zijn tegenvallers op te vangen. Het hoofdstuk sluiten we af met een overzicht van de financiële kengetallen die in hun onderlinge verhouding een beeld geven van de financiële positie van de gemeente.
Paragraaf 3 Onderhoud kapitaalgoederen.
In deze paragraaf geven we voor de kapitaalgoederen wegen, infrastructurele (civiele) kunstwerken, openbare verlichting, riolering, water, openbaar groen en gebouwen aan wat de beleidskaders zijn, de kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren en de financiële consequenties van het beleidsdoel.
Paragraaf 4 Financiering.
In deze paragraaf gaan we in op de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Tevens treft u een overzicht aan van de langlopende geldleningen en het rentebeleid van de gemeente.
Paragraaf 5 Bedrijfsvoering.
Deze paragraaf geeft inzicht in de stand van zaken en de beleidsvoornemens over de gemeentelijke bedrijfsvoering. We gaan o.a. in op de volgende onderwerpen: personeelsbeleid, samenwerking, inkoopbeleid, informatievoorziening & automatisering, geo-informatie en documentbeheer, juridische kwaliteitszorg en rechtmatigheid.
Paragraaf 6 Verbonden partijen.
In deze paragraaf treft u een overzicht aan van de verbonden partijen van de gemeente. Per verbonden partij treft u de financiële ratio's aan, beleidsvoornemens, ontwikkelingen en de risico's.
Paragraaf 7 Grondbeleid.
In deze paragraaf gaan we in op de wijze waarop de gemeente invulling geeft aan haar grondbeleid. We gaan in op de ontwikkelingen, risicomanagement, de algemene reserve grondbedrijf, parameters en de actualiteit van de grondexploitaties.
Paragraaf 8 Wet Open Overheid
Bij de eerstvolgende herziening van de BBV zal de paragraaf Wet Open Overheid (Woo) als verplichte paragraaf opgenomen worden. Hierop anticiperend nemen wij deze paragraaf op.
In de Woo wordt voorgeschreven dat bestuursorganen in de jaarlijkse begroting aandacht besteden aan de beleidsvoornemens inzake de uitvoering van deze wet en in de jaarlijkse verantwoording verslag doen van de uitvoering ervan, mede in relatie tot de beleidsvoornemens. Hiermee wordt beoogd een impuls te geven aan de actieve openbaarheid door voor te schrijven dat bestuursorganen in hun begroting en verantwoordingsverslag aan moeten geven hoe zij rekening houden met de bepalingen uit de Woo.
Daarnaast bevat dit hoofdstuk een paragraaf (9) Duurzaamheid. Dit is een niet verplichte paragraaf. Doel van de paragraaf duurzaamheid is een samenhangend beeld van duurzaamheid in Dalfsen te schetsen. Omdat duurzaamheid consequenties voor meerdere programma's heeft en daardoor op meer plaatsen terugkomt in de begroting is besloten tot een extra paragraaf in de begroting en jaarrekening.
Hoofdstuk 4 bevat een aantal (vooral cijfermatige) bijlagen, onder meer:
- meerjarig beeld van de reserves en voorzieningen
- geprognosticeerde balans en EMU saldo
- overzicht van baten en lasten ingedeeld naar taakvelden
Samenstelling gemeenteraad
De gemeenteraad bestaat uit 21 raadsleden verdeeld over zes politieke partijen met de volgende zetelverdeling:
Gemeentebelangen
Inge Haarman, Jelle Hekman, Mariëtte Holterman, Gerard Jutten, Herman Kleine Koerkamp, Wim van Lenthe, Wim Pessink en Jolande Upper.
CDA
Bert Ruitenberg, Luc Diepman, Roel Kouwen, Wim Prinsse, Miriam Veldkamp en Anouk Zwakenberg.
Christen Unie
Rietje Lassche-Visscher, Dick van Gelder en Dick Homans
PvdA
Leander Broere en Ton de Vries.
VVD
Gerrit Jan Veldhuis.
D66
Bernard Smalbraak.
De gemeenteraad wordt bijgestaan door de griffier, drs. J. Leegwater.
Samenstelling van het gemeentebestuur
Het gemeentebestuur wordt gevormd door het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad. Het college van B&W vormt het dagelijks bestuur en de gemeenteraad het algemeen bestuur. De gemeenteraad is het hoogste bestuurlijke orgaan en stelt de kaders voor het beleid vast, stelt de financiële middelen voor de uitvoer van de programma's vast en heeft een controlerende rol ten opzichte van het college van B&W. Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van de raadsbesluiten en heeft daarnaast een aantal eigenstandige taken.
Het college bestaat uit de burgemeester, mevrouw Erica van Lente en vier wethouders, mevrouw Betsy Ramerman, de heer André Schuurman, de heer Jan Uitslag en de heer Ruud van Leeuwen. De gemeentesecretaris/algemeen directeur Henry van der Woude is bij de vergaderingen van B&W aanwezig als secretaris en adviseur.
Het college met van links naar rechts: wethouder Jan Uitslag, wethouder André Schuurman, gemeentesecretaris/ algemeen directeur Henry van der Woude, burgemeester Erica van Lente, wethouder Betsy Ramerman en wethouder Ruud van Leeuwen.
Het college vergadert iedere week op dinsdag. Ieder lid van het college van B&W is verantwoordelijk voor een aantal specifieke beleidsterreinen (portefeuilles) van de gemeente.
Portefeuilleverdeling college van B&W
Burgemeester drs. E. van Lente
Kabinet en representatie, Dienstverlening, Algemene bestuurlijke aangelegenheden, Openbare orde en veiligheid, Bestuurszaken en communicatie, Privaatrechtelijke en juridische zaken, Personeel en organisatie, Strategische beleidsvorming, Intergemeentelijke en regionale samenwerking, Bedrijfsvoering en Digitalisering.
Gebiedswethouder Dalfsen/ locoburgemeester A. Schuurman
portefeuillehouder Wonen
Duurzaamheid (inclusief milieu, afval en energietransitie), Integrale handhaving, Ruimtelijke ontwikkeling, Volkshuisvesting, Monumenten en Archeologie, Verstedelijkingsstrategie (Regio Zwolle), Bestuurlijke vernieuwing, Inwonerbetrokkenheid. Project Centrumplan Dalfsen.
Gebiedswethouder Nieuwleusen drs. J.W. Uitslag
portefeuillehouder Leven
Welzijn, Jeugd(hulp), Inclusie, WMO, Sport, Sportaccommodaties (beheer), Kulturhusen, Cultuur, Maatschappelijk werk, Volksgezondheid, Onderwijs en educatie, Stikstof, Evenementenbeleid, Project Ruimte voor de Vecht.
Gebiedswethouder Platteland, Hoonhorst en Oudleusen A.J. Ramerman
portefeuillehouder Werken
Economische ontwikkeling, Agrarische ontwikkeling en plattelandsvernieuwing, Recreatie en toerisme, Werkgelegenheid en participatie, Werkvoorzieningschappen, Verkeer en vervoer, Groen/ blauwe diensten.
Gebiedswethouder Lemelerveld drs. R.W.J. van Leeuwen
portefeuillehouder Financiën
Financiën, Planning en control, Klimaatadaptatie, Beheer en onderhoud openbare ruimte (groen en grijs), Beheer en onderhoud gemeentelijke gebouwen. Grondexploitaties, Nieuwe bedrijventerreinen, Lelystad Airport, Water (inclusief Hoogwaterbeschermingsprogramma), Aandeelhoudersrol.